لینک کوتاه: https://wp.me/paiHc5-HM
در این گفتگو که پیش از 7 اکتبر و جنگ اخیر حماس و اسرائیل انجام شده، ایلان پایه نویسنده کتاب «پاکسازی قومی فلسطین» به زمینههای «بحران «قضایی» دراسرائیل پرداخته، پیشینه و ماهیت اختلافات جناحهای درگیردراین بحران – که او آنها را „ اسرائیل فانتزی “ و „اسرائیل یهودیه“ مینامد – را تشریح میکند و همچنین تاکید دارد که این دو جناح اختلافی درباره سیاست اشغال و سرکوب فلسطینیها ندارند.
دنی: آیا جنبش اعتراضی کنونی در میان جمعیت یهودی در اسرائیل با چیزی قبل از آن قابل مقایسه است؟
ایلان: از بسیاری جهات بیسابقه است. این بازتاب برخی از اعتراضاتی است که در سال 2011 در آنچه „انقلاب اجتماعی“ نامیده میشود رخ داد که به هزینههای بالای زندگی منجر شده بود، اما از نظر طول عمر و شدت مسائل، بیسابقه است و پتانسیل تبدیل شدن به یک جنگ داخلی یا رویارویی مستقیم بین دو جامعه متمایز یهودی اسرائیلی بر سر ماهیت دولت و جهتگیری آینده آن را دارد. ما فقط در مرحله اولیه این درگیری هستیم. حتی در این مرحله نیز با هیچ رخدادی در تاریخ اسرائیل قابل مقایسه نیست.
دنی: منشأ این جنبش چیست و چه چیزی مقیاس و ویژگی طولانی مدت آن را توضیح میدهد؟
ایلان: این جنبش متشکل از یهودیان اسرائیلی است که از اسرائیلی که از زمان تأسیس این کشور در سال 1948 به ساخت آن کمک کردند، خوشحال بودند و به اینکه چگونه بر کرانه باختری و همجنین در گذشته بر غزه حکومت میکند. این «دموکراسی» سکولار برتری طلب یهودی بوده است که در تلآویو لیبرال با اورشلیم سنتی و مذهبی همزیستی داشت. این وضعیت ناآرام «زندگی کن و بگذر» در جامعه اسرائیل اما در مورد سرکوب فلسطینیهای در اسرائیل، کرانه باختری اشغالی و غزه محاصره شده، اختلاف نظر واقعی وجود نداشت.
با این حال، در کنار این اسرائیل – که من آن را „اسرائیل فانتزی“ مینامم، -چرا که در تصویر بیرونی از خود، هنوز مدعی جامعهای دموکراتیک و متمدن است – یک دولت یهودی متفاوت پدید آمده است. این کشور شهرک نشینها است که من آن را نیز «دولت یهودیه» مینامم، که رفتارش با فلسطینیها هرگز اسرائیل فانتزی را آزار نداد. 1 با این حال، هنگامی که یهودیه به اسرائیل فانتزی دست درازی کرد، اسرائیل از تبدیل دولت به حکومت دینی وحشت کرد. دولت یهودیه در مورد مسائل جنسیتی، حقوق LGBT+ (حقوق تأثیرگذار بر افراده همجنسگرا، دوجنسگرا و تراجنسی) سیستم قضایی و حوزه عمومی ایدههای خاص خود را دارد. این ایدهها با دیدگاه برخی از جنبشهای بنیادگرای اسلامی و نحوه نظارت بر فضای عمومی و حقوق بشر در کشورهایی مانند ایران تفاوت چندانی ندارد.
تودههای اسرائیلی که هر هفته تظاهرات میکنند بر این باورند که تنها از طریق تظاهرات میتوانند مانع از تسلط دولت یهودیه بر اسرائیل فانتزی شوند. آنها توسط بخشهایی از نخبگان اسرائیل – سرویسهای امنیتی، صنایع بزرگ، شرکتهای فناوری پیشرفته و مؤسسات مالی- حمایت میشوند که معتقدند دولت یهودیه ضررهای اقتصادی غیرقابل تحملی برای آنها به همراه خواهد داشت. اگر جامعه بینالمللی سیستم قضایی اسرائیل را نامناسب معرفی کند، در مورد ارتش اما،امکان کیفرخواست جنایات جنگی وجود دارد.
دنی: نقاط قوت و محدودیتهای جنبش چیست؟ تا چه حد این یک تهدید واقعی برای نتانیاهو است؟
ایلان: قضاوت در این مورد بسیار دشوار است زیرا قانونگذاری اسرائیل در حال حاضر تا سپتامبر تعطیل است. اگرنتانیاهو اصلاحات قانونی را کنار بگذارد و در مورد موضوع معافیت یهودیان ارتدوکس از استخدام در ارتش به تفاهم برسد، جنبش ممکن است بر این باور باشد که پیروز شده است و قبل از شروع درگیری اجتناب ناپذیر بعدی، آرامشی برقرار خواهد شد. با این حال، اگر متوقف نشود، خطر فقط برای نتانیاهو نیست. در عوض، خطر فروپاشی دولت از درون وجود دارد.
بدون اینکه خیلی پیشگو باشم، به نظر من به هر حال این اتفاق دیر یا زود خواهد افتاد. صهیونیسم حداقل تا به امروز با استفاده از نیرویی باورنکردنی و بیرحم بر «فلسطین» غلبه کرده است و تا زمانی که جهان عرب و اسلام نسبت به مصیبت فلسطینیها بیتفاوت باشند، میتواند به این کار ادامه دهد. با این حال نمیتوان از زور برای غلبه بر پارادوکس اساسی صهیونیسم استفاده کرد: ادعا میشود که یهودیت یک هویت ملی است، اما هویتی است که با ارزشهای دموکراسی و لیبرالیسم در تضاد نیست. تضاد درونی در این روایت برای هیچ دینی حل شدنی نیست و یهودیت نیز از این قاعده مستثنی نیست. هیچ میانگین طلایی بین تئوکراسی و دموکراسی وجود ندارد. بنابراین، در این نبرد ممکن است دورههایی از آتشبس وجود داشته باشد، اما درگیری در حال انجام نهایت یک بازی است که حاصل جمع آن صفر است.
البته راهی برای خروج از بن بست وجود دارد و آن این است که اسرائیل و فلسطین جایگاه خود را در جهان عرب بیابند که در آینده میبایستی مدلهای سیاسی خود را بسازد. اینها مدلهای لیبرال دموکراسی غربینیستند، بلکه امیدواریم نظامهای سیاسی عادلانهتر از نظر اقتصادی و اجتماعی، مبتنی بر ساختارهای دولتی سست، چند مذهبی و چندفرهنگی با رابطهای ناآرام اما قابل اجرا بین سنت و مدرنیته، سکولاریسم و مذهب باشند. با این حال، ادعای جزیرهای یهودی و متعلق به غرب در جهان عرب نمیتواند اجازه حل مسائل اساسی جامعه اسرائیل را بدهد.
چپ اسراییلی که تقریباً منقرض شده است بنابراین گفتگوهای مربوطه میان چپهای عرب در مورد آینده منطقه را نیز به کلی از دست داده است. این گفتگوها میتواند ناشی از ارزیابی همراه با انتقاد از خود اشتباهات چپ در گذشته باشد که ناشی از نگرش تحقیرآمیز آن نسبت به سنت و مذهب بوده است. در عین حال، این بحثها بخشی از جستوجو برای تلفیق آینده ارزشهای سوسیالیستی جهانی با احترام به هویتها و حقوق جمعی و همجنین احترام به گذشته و تمدنهای تاریخی بود. در حالی که این گفتگو ممکن است جدا از وضعیت اسفبار در بسیاری از کشورهای عربی به نظر برسد، اما بر آنچه میتوان به عنوان مراحل بعدی انقلاب در جهان عرب تعریف کرد، -که به اشتباه «بهار عربی» نامیده شده است- تأثیر خواهد گذاشت. غیبت یهودیان عرب اسرائیل در این گفتگو که با اکثریت قاطع به راست اسرائیل و نتانیاهو رای میدهند، به دلیل تعداد زیاد آنها و نقش برجستهای که قبل از سال 1948 در جهان عرب داشتند، غم انگیز است.
دنی: نتیجه احتمالی کشمکش کنونی را در چگونه اریابی میکنی؟
ایلان: من فکر میکنم که دولت یهودا در پایان پیروز خواهد شد، که فرصت تاریخی بینظیری را برای فلسطینیها باز خواهد کرد. مشروعیت بینالمللی که اسرائیل از آن برخوردار است، در دولت یهودیه دوام نخواهد آورد. درست است که آنها متحدان خود مانند دونالد ترامپ در ایالات متحده، ویکتور اوربان در مجارستان و بسیاری از راستهای افراطی در سراسر اروپا، و همجنین نارندرا مودی از هند را دارند، اما جلوگیری از آنها تبدیل اسرائیل به یک رژیم صهیونیستی با دولت منفور را به تاخیر میاندازد.
با این حال، یک تذکر لازم است که این یک پیشبینی برای فردا یا پس فردا و یا یک فرآیند خطی نیست. ممکن است همچنان در انتخابات بعدی واکنشی علیه نتانیاهو و به نفع اسرائیل فانتزی شکل بگیرد. با این حال، این فقط یک جهتگیری و تغییر موقت خواهد بود و به نظر من، تغییری نیست که بتوان برای مدت طولانی ادامه پیدا کند.
دنی: جنبش اعتراضی کنونی برای مبارزه برای حقوق فلسطینیها چه اهمیتی دارد؟
ایلان: متأسفانه ربطی به حقوق فلسطینیها ندارد. در واقع، معترضان برای نجات اسرائیل فانتزی از فلسطینیها خواستند که از شرکت در آن خودداری کنند و بسیار مراقب هستند که به «اشغال» اشاره نکنند، و در عوض میخواهند یک اجماع گسترده در میان اسرائیلیهای یهودی ایجاد کنند.
با این حال، جنبش اعتراضی دولت را از درون تضعیف میکند. یک «فرار مغزها»، واگذاری به خودیها توسط مؤسسات مالی، و امتناع فزاینده از خدمت در ارتش توسط نیروهای ذخیره و در واحدهای نخبه و نیروی هوایی نیر وجود دارد. همه اینها فقدان کامل انسجام اجتماعی را آشکار میکند و در مقطعی، این یک فرصت تاریخی را برای فلسطینیها باز خواهد کرد. اگر تا آن زمان، آنها یک جنبش ملی مناسب داشته باشند که متحد باشد، به خوبی آنها را نمایندگی کند و چشمانداز روشنی برای آینده داشته باشد.
دنی: چه توصیهای به حامیان فلسطین میکنید؟
ایلان: مهمترین مسئله رد معرفی نادرست این جنبش اعتراضی به عنوان نشانهایی از دموکراتیک بودن اسرائیل است. ما باید اجماع مستمر اسرائیل در مورد سرکوب فلسطینیها را برجسته کنیم. این یک پادزهر مهم برای پوشش اخبار جعلی وقایع اسرائیل توسط رسانههای غربی است. به غیر از آن، به عنوان یک جنبش همبستگی، نمیتوانیم به فلسطینیها بگوییم که چه کار کنند، اما همچنان میتوانیم یک دیدگاه شفاف فلسطینی را تشویق کنیم – دیدگاهی متحدتر که همه ما را به سمت آزادی سوق دهد.
1- «یهوده و سامریه» نام کتاب مقدسی است که اسرائیل برای اشاره به کرانه باختری از آن استفاده میکند. بنگویر اخیراً گفته است: «حق من و همسر و فرزندانم برای تردد در یهودیه و سامره مهمتر از آزادی رفتوآمد برای اعراب است.»
این مصاحبه در اواخر مرداد انجام شد.
ایلان پاپه مدیر مرکز اروپایی مطالعات فلسطین در دانشگاه اکستر و نویسنده کتاب پاکسازی قومی فلسطین در سال 2006 است.
منبع:نشریه سوسیالیسم بین الملل شماره 180
Interview: Israel’s crisis and the Palestinian resistance • International Socialism (isj.org.uk)