دروزی‌ها و تهدیدهای جدید: آیا اقلیت‌های سوریه در خطر نسل‌کشی هستند؟
دروزی‌ها و تهدیدهای جدید: آیا اقلیت‌های سوریه در خطر نسل‌کشی هستند؟ آیا کردها بعد از دروزی‌ها هدف بعدی خواهند بود؟
30 آوریل 2025
در زمانی که سوریه با آشفتگی‌های جنگ داخلی و بحران‌های چندگانه دست و پنجه نرم می‌کند، اقلیت‌های قومی و دینی این کشور، همواره هدف حملات و تهدیدات مختلف از سوی گروه‌های تندرو، شبه‌نظامیان و نیروهای دولتی قرار داشته‌اند. در این میان، یکی از گروه‌هایی که از گذشته در معرض تهدیدات مختلف قرار داشته، دروزی‌ها هستند؛ قومی با تاریخ طولانی و مذهبی مستقل که بیشتر در جنوب سوریه سکونت دارند. اخیراً، این اقلیت به‌ویژه در معرض حملات جدید از سوی نیروهای احمد الشرع قرار گرفته‌اند.
احمد الشرع، فرمانده‌ای که در برخی گزارش‌ها از ارتباطاتش با گروه‌هایی چون داعش نیز سخن به میان آمده است، نیروهایی را در اختیار دارد که در عملیات‌های اخیر خود علیه دروزی‌ها و مناطق تحت کنترل آن‌ها، به‌طور بی‌رحمانه‌ای به کشتار، آتش‌سوزی و تصرف زمین‌ها پرداخته‌اند. این حملات در کنار عملیات‌های قبلی علیه علوی‌ها و دیگر اقلیت‌ها، شرایط را به‌گونه‌ای پیچیده و خطرناک برای اقلیت‌های دینی و قومی در سوریه تبدیل کرده است.
حملات به دروزی‌ها: دلایل و پیامدها
دروزی‌ها به‌عنوان یک اقلیت مذهبی با پیشینه‌ای هزاران ساله، در گذشته نیز با حملات و تهدیدات متعدد مواجه بوده‌اند. در دوران جنگ داخلی سوریه، این گروه با حفظ بی‌طرفی و سکوت، سعی کرده بود که درگیری‌ها را از خود دور نگه‌دارد. اما اکنون، با تهاجم نیروهای احمد الشرع، این سکوت نیز نتوانسته آن‌ها را از تهدیدات در امان نگه دارد.
در حملات اخیر که گزارش‌هایی از کشتار غیرنظامیان، تخریب خانه‌ها و آتش‌سوزی در روستاهای دروزی‌نشین منتشر شده است، نیروهای احمد الشرع به‌شدت به مناطقی از این اقلیت حمله کرده و تعداد زیادی از افراد را کشته و یا دستگیر کرده‌اند. تصاویری که از این رویدادها منتشر شده، نشان از شدت خشونت و برنامه‌ریزی دقیق این حملات دارد. در برخی موارد حتی نمادهای داعش بر روی یونیفرم‌ها و تجهیزات نیروهای مهاجم مشاهده شده که خود نشانه‌ای از تمایل این گروه‌ها به ایدئولوژی‌های افراطی و بنیادگرایانه است.
درگیری‌ها با علوی‌ها: نشانه‌ای از پاک‌سازی فرقه‌ای؟
در کنار حملات اخیر به دروزی‌ها، باید به درگیری‌های پیشین میان نیروهای احمد الشرع و علوی‌ها اشاره کرد. علوی‌ها که بخش بزرگی از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند و به‌ویژه در مناطق ساحلی شمالی این کشور سکونت دارند، مدت‌هاست که هدف حملات و ترورهای مختلف قرار گرفته‌اند. درگیری‌ها میان نیروهای دولتی سوریه و گروه‌های مخالف که بعضاً تحت حمایت خارجی هستند، به‌طور مستقیم بر این اقلیت تأثیر گذاشته است.
در چند ماه اخیر، حملات جدیدی علیه علوی‌ها در مناطق مختلف سوریه صورت گرفت که بسیاری از تحلیلگران آن را به‌عنوان پاک‌سازی فرقه‌ای تفسیر کردند. در این حملات، بیش از چندین روستا و شهر علوی‌نشین هدف قرار گرفته و بخش زیادی از ساکنان این مناطق مجبور به ترک خانه‌هایشان شدند. شدت این حملات و عدم واکنش مؤثر از سوی جامعه جهانی، سؤالاتی جدی در مورد آینده اقلیت‌های مذهبی و قومی در سوریه مطرح کرده است.
اسرائیل، دروزی‌ها و بازی قدرت…
حمله‌ی اخیر هوایی اسرائیل به مواضع نیروهای احمد الشرع در سوریه، با ادعای «دفاع از اقلیت دروزی» در رسانه‌های رسمی این رژیم بازتاب گسترده‌ای یافت. اما واقعیت آن است که در شرایطی که حملات نیروهای اسلام‌گرای تندرو به مناطق دروزی‌نشین شدت گرفته، اسرائیل با بهره‌گیری از یک بحران انسانی، اهداف ژئوپولیتیکی و امنیتی خود را در جنوب سوریه و نزدیکی جولان اشغالی دنبال می‌کند.
دروزی‌ها بهانه‌اند؛ آن‌چه در عمل رخ می‌دهد نه دفاع از اقلیت‌ها، بلکه واکنشی پیش‌دستانه در برابر تهدیدات احتمالی امنیتی است. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که حمایت اسرائیل از اقلیت‌ها، همواره ابزاری تبلیغاتی برای توجیه مداخلات نظامی و تقویت موقعیت استراتژیک این رژیم بوده است.
از زاویه‌ی طبقاتی نیز اسرائیل نه مدافع «حقوق اقلیت‌ها» بلکه بازوی منطقه‌ای نظام سلطه‌ی سرمایه‌داری جهانی است. ساختاری که از بنیادگرایی، دیکتاتوری، جنگ‌های نیابتی و فروپاشی اجتماعی در خاورمیانه سود می‌برد و در عین حال، هم در داخل و هم در منطقه، کارگران، زنان، اقلیت‌ها و دیگر فرودستان را به‌مثابه هزینه‌ی این بازی قدرت قربانی می‌کند.
آیا بعد از دروزی‌ها نوبت به کردها خواهد رسید؟
اکنون که درگیری‌ها میان نیروهای احمد الشرع و اقلیت‌های مذهبی و قومی در سوریه شدت گرفته است، این پرسش مطرح می‌شود که آیا تهدیدات مشابهی برای کردهای سوریه، به‌ویژه ساکنان روژاوا، در راه است؟ کردها که در گذشته نقش برجسته‌ای در مبارزه با گروه‌هایی مانند داعش ایفا کردند و اکنون درگیر جنگ‌های داخلی و فشارهای مختلف از سوی کشورهای همسایه و نیروهای داخلی هستند، ممکن است به‌عنوان هدف بعدی حملات قرار گیرند.
این تهدیدات به‌ویژه با توجه به پیوندهای احتمالی میان نیروهای احمد الشرع و دیگر گروه‌های افراطی، احتمالاً بیشتر می‌شود. در صورتی که وضعیت کنونی ادامه پیدا کند، می‌توان انتظار داشت که کردها نیز مانند دیگر اقلیت‌ها تحت تهدید قرار گیرند. این امر نه‌تنها به‌دلیل تهدیدات نظامی، بلکه به‌دلیل فشارهای سیاسی و اجتماعی است که بر آن‌ها وارد می‌شود.
بی‌تفاوتی و سکوت جامعه جهانی: چراغ سبزی برای نسل‌کشی؟
یکی از مسائل نگران‌کننده در این شرایط، بی‌تفاوتی جامعه جهانی است. واکنش‌های اندک و ناکافی از سوی سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های جهانی نسبت به وضعیت اقلیت‌های سوریه، به‌ویژه در برخورد با حملات اخیر به دروزی‌ها و علوی‌ها، این نگرانی را برمی‌انگیزد که ممکن است این سکوت به نسل‌کشی‌های فرقه‌ای در سوریه منجر شود. قطعاً تاریخ نشان داده که هرگاه جامعه جهانی از رخدادهای مهم چشم‌پوشی کرده است، عواقب جبران‌ناپذیری در پی داشته است.
سخن پایانی: آینده سوریه با اقلیت‌ها
اگر روند کنونی درگیری‌ها و تهدیدات ادامه پیدا کند، می‌توان پیش‌بینی کرد که سوریه به‌زودی به کشوری بدون تنوع قومی و مذهبی تبدیل خواهد شد. در این صورت، آینده کشور نه‌تنها برای دروزی‌ها، علوی‌ها و کردها، بلکه برای کل ملت سوریه به یک بحران بزرگ تبدیل خواهد شد.
در روزهایی که سوریه بیش از پیش به سمت فروپاشی پیش می‌رود، باید از خود بپرسیم: چه بر سر تنوع فرهنگی و مذهبی این کشور خواهد آمد؟ آیا سکوت جامعه جهانی و بی‌تفاوتی نسبت به جنایات روزافزون، به کشوری کاملاً تک‌صدایی و فرقه‌ای خواهد انجامید؟
پس در شرایطی که گروه‌های بنیادگرا و افراطی در حال گسترش نفوذ خود در این کشور هستند، ضرورت واکنش سریع و مؤثر از سوی جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
برای یک سوریه آزاد و دموکراتیک، هیچ‌کس نباید به‌دلیل هویت خود قربانی شود. اتحاد اقلیت‌ها و مبارزه طبقاتی تنها راه رهایی از تهدیدات و نسل‌کشی‌های آینده است.